Siedlisko jest zasadniczym, naturalnym czynnikiem produkcji leśnej. W leśnictwie, pod kątem użyteczności w hodowli lasu wyróżnia się tzw. typy siedliskowe lasu. Określony typ siedliskowy wynika przede wszystkim z jakości gleb pod względem żyzności i wilgotności, w powiązaniu z warunkami geograficzno-klimatycznymi, które powodują wyróżnianie odmian typów siedliskowych lasu. Dla celów hodowli lasu, w ramach typu siedliskowego, wyróżnia się tzw. wariant uwilgotnienia siedliska w zależności od występowania wody gruntowej w glebie tj. od jej głębokości i trwałości występowania.

Wszystkie typy siedliskowe umieszczone są w siatce ekologicznej siedliskowych typów lasu. Siatka ekologiczna może dotyczyć odmian nizinnych, wyżynnych bądź górskich typów siedliskowych lasu. Pod względem żyzności, poczynając od typów siedliskowych najmniej żyznych wyróżnia się siedliska borowe (B), borów mieszanych (BM), lasów mieszanych (LM) oraz lasowe (L). Pod względem wilgotności, poczynając od siedlisk najmniej wilgotnych, wyróżnia się siedliska suche, świeże, wilgotne i bagienne. Ponadto do siedlisk wilgotnych należą łęg, ols i ols jesionowy. Siedliska borowe (B), borów mieszanych (BM), lasów mieszanych (LM) oraz lasowe (L) mogą występować w odmianie górskiej natomiast jako wyżynne mogą występować siedliska borów mieszanych (BM), lasów mieszanych (LM) oraz lasowe (L).

Podczas kartograficznych prac glebowo-siedliskowych na terenie nadleśnictwa dla każdego wydzielenia siedliskowego określa się typ siedliskowy oraz niższe jednostki klasyfikacji tj. wariant i rodzaj typu siedliskowego lasu.

W Nadleśnictwie Starachowice największą powierzchnię zajmują siedliska lasu mieszanego świeżego (LMśw) – ok. 40% powierzchni Nadleśnictwa oraz boru mieszanego świeżego (BMśw) – ok. 14% powierzchni. Siedlisko lasu mieszanego wyżynnego świeżego (LMwyżśw) stanowi ok. 12% powierzchni.Na poziomie 5-10% powierzchni Nadleśnictwa opisano siedliska boru świeżego (Bśw) – 6%, boru mieszanego wilgotnego (BMw) – 8% i lasu świeżego (Lśw) – 6%.   Pozostałe typy siedliskowe lasu nie przekraczają 5% powierzchni.

W obrębie Lubienia przeważają siedliska bogatsze – szczególnie lasów mieszanych nizinnych i wyżynnych – 77% powierzchni obrębu. W obrębie Starachowice zaznacza się większy udział siedlisk borowych (BMśw, BMw) w porównaniu z obrębem Lubienia, choć nadal siedliska lasowe (53%) zajmują nieznacznie wiekszą powierzchnię niż borowe (47%).

Procentowy udziałpowierzchniowy i miąższościowy wg gatunków panujących

Typ siedliskowy lasu decyduje o rodzaju i charakterze wszystkich zabiegów gospodarczych wykonywanych w okresie całego życia drzewostanu. Po pierwsze decyduje o składzie roślinności ekosystemu leśnego.

Dla danego typu siedliskowego lasu przyjęty jest gospodarczy typ drzewostanu (GTD), będący długookresowym celem hodowlanym, który określa skład gatunków głównych drzewostanu, ich formę zmieszania, pożądaną budowę piętrową oraz strukturę wiekową drzewostanu. GTD zależy także od położenia geograficznego. Najwłaściwsze GTD dla różnych typów siedliskowych lasu występujących w nadleśnictwie, opracowują dla poszczególnych nadleśnictw Komisje Techniczno-Gospodarcze przy wykorzystaniu opracowań siedliskowych. GTD wskazuje na skład gatunków głównych w drzewostanie. Przykładowy zapis GTD BkDb oznacza, że największą powierzchnię zajmuje dąb, a następnie buk. Dla danego GTD przyjmuje się z kolei orientacyjne składy gatunkowe drzewostanów, informujące o procentowym udziale gatunków w danym drzewostanie.

W Nadleśnictwie Starachowice gatunkiem panującym na siedliskach Bśw, Bw, BMśw jest sosna (So). Na siedliskach BMb, BMw i LMśw, LMwyżśw,LMwyżw, Lwyżśw również największą powierzchnię zajmuje sosna, ale występuje tu z domieszką brzozy (Brz), dęba (Db), modrzewia (Md), świerka (Św) i jodły (Jd). Siedlisko LMw zajęte jest głównie przez sosnę i olszę (Ol) z domieszką Jd i Brz. Siedlisko Lśw reprezentowane jest głównie przez sosnę i jodłę z domieszką dęba, buka (Bk) i brzozy. Na Lw, Ol i OlJ jako na siedliskach będących pod dużym wpływem wody występuje przede wszystkim olsza (Ol) z domieszką sosny (So) na olsie jesionowym (OlJ) lub sosny (So) i jodły (Jd) na lesie wilgotnym (Lw).

Jedną z cech charakteryzujących drzewostan jest wiek. Każdy drzewostan zakwalifikowany jest do tzw. klasy wieku (dwudziestoletniego przedziału wiekowego). Drzewostany w wieku 1-20 lat znajdują się w I klasie wieku, 21-40 lat – w II kasie wieku itd.

Klasy wieku drzewostanów można dzielić na podklasy wieku np.: Ia to drzewostan w wieku 1-10 lat, Ib to drzewostan w wieku 11-20 lat.

            W Nadleśnictwie Starachowice największą powierzchnię stanowią drzewostany w IV klasie wieku (23%). Drzewostany starszych klas V, VI, VII, VIII stanowią ok. 26% ogółu drzewostanów. Powierzchnie drzewostanów I, II, III klasy wieku stanowią odpowiednio 11%, 13%, 14% ogółu.

W każdym nadleśnictwie w Planie Urządzenia Lasu ustala się najodpowiedniejsze dla danego gatunku i siedliska wieki rębności, służące regulacji użytkowania rębnego i określeniu etatu użytkowania rębnego. W Nadleśnictwie Starachowice wieki rębności poszczególnych gatunków przedstawiają się następująco:

Powyższe wieki nie obowiązują w drzewostanach należących do klasy odnowienia (KO czyli drzewostany z reguły rębne i przeszłorębne, podlegające jednocześnie użytkowaniu i odnowieniu pod osłoną, w których co najmniej 50% powierzchni, a w drzewostanach zagospodarowanych rębniami IId, IIIb, IVb i IVd   co najmniej 30% powierzchni zostało odnowione naturalnie lub sztucznie gatunkami głównymi o pełnej przydatności hodowlanej i które wymagają stosowania rębni złożonych ze względu na konieczność odsłaniania młodego pokolenia) oraz będących w klasie do odnowienia (KDO czyli drzewostany z reguły rębne i przeszłorębne, a wyjątkowo młodsze, które były użytkowane w ubiegłym 10-leciu rębniami złożonymi i w których ten sposób użytkowania będzie kontynuowany w przyszłych okresach gospodarczych ale w których nie spełnione są kryteria odnowieniowe podane powyżej ).

Celem nadrzędnym spośród podstawowych celów zasad gospodarki leśnej, określonych w ustawie o lasach, jest trwałe utrzymanie lasów dla ciągłego spełniania przez nie wielostronnych funkcji środowiskotwórczych, społecznych, ochronnych i gospodarczych. Realizacja tego celu wymaga zwiększania odporności drzewostanów, m.in. poprzez zachowanie i wzbogacanie różnorodności biologicznej oraz bogactwa genetycznego ekosystemów leśnych, a jednym z podstawowych narzędzi jego realizacji jest plan urządzenia lasu. W planowaniu urządzeniowym uwzględniane są wytyczne zawarte w: „zasadach hodowli lasu", „instrukcji ochrony lasu", „instrukcji ochrony przeciwpożarowej" i innych zasadach, instrukcjach i wytycznych, obowiązujących aktualnie w Lasach Państwowych.

Lasy Nadleśnictwa Starachowice stanowią zwarty kompleks, który wraz z lasami nadleśnictwa Marcule i Ostrowiec Św. stanowi część wielkiego kompleksu tzw. „Lasów Iłżeckich" będących pozostałością dawnej „Puszczy Iłżeckiej". Układ naturalny na tym obszarze został przekształcony przez intensywną gospodarkę leśną, która w przeszłości była ukierunkowana na osiąganie celów produkcyjnych, zaspokajających potrzeby rozwoju przemysłowego i urbanistycznego regionu.

Nadleśnictwo realizując zaplanowane zabiegi gospodarcze i ochronne uwzględnia wszystkie zalecenia zawarte w rozporządzeniach w sprawie ochrony gatunkowej: grzybów i porostów z dnia 9.07.2004 r. (Dz. U. 04.168. 1765 z dn. 28.07.2004 r.); roślin z dnia 9.07.2004 r. (Dz. U. 04.168. 1764 z dn. 28.07.2004 r.) i zwierząt z dnia 28.09.2004 r. (Dz. U. Nr 220, poz. 2237) ora w innych aktach prawnych dotyczących form ochrony przyrody.

Należy podkreślić, że zakazy wymienione w w/w rozporządzeniach nie dotyczą usuwania drzew i krzewów w związku z potrzebami wynikającymi z prowadzenia racjonalnej gospodarki leśnej.

W celu zapewnienia i utrzymania odpowiednich warunków życiowych roślinom i zwierzętom objętym ochroną prawną, Nadleśnictwo konsekwentnie prowadzi działania polegające na:

Ø przestrzeganiu zaleceń wynikających z certyfikacji gospodarki leśnej, w tym w szczególności pozostawianie drewna martwego w lesie,

Ø nie pogarszaniu stanu siedlisk spełniających kryteria chronionych siedlisk przyrodniczych.